COA: Ook gemeenten zonder gebouwen kunnen helpen

Nu de vluchtelingenkwestie zich niet meer beperkt tot het Middellandse Zeegebied maakt ook Nederland zich op voor de opvang van mensen in nood. Zo openden Goes, Apeldoorn, Zwolle en recent de gemeente Assen een grote noodlocatie waar de vluchtelingen op adem kunnen komen.  Maar er is bijna geen plaats meer. De Centrale Opvang van Asielzoekers (COA) wordt al door veel lokale overheden geholpen maar doet nogmaals een dringend beroep: ‘Ook gemeenten zonder bestaande noodfaciliteiten kunnen een belangrijke rol spelen bij het onderbrengen van deze nieuwe stroom ontheemden,’ benadrukt Gerard Bakker, directeur van het COA, 'door het beschikbaar stellen van grond bijvoorbeeld.'

Geen uitstroom

De reguliere opvangcentra van het COA zitten helemaal vol. Niet zo vreemd als je bedenkt dat er wekelijks zo’n 1700 vluchtende mensen aankomen in Nederland, dat zijn er bijna 250 per dag. Het zijn precies die vluchtelingen die de pleinen in Boedapest of de parken in Istanboel of de tentenkampen hebben weten te ontvluchten. ‘Mensen in een kwetsbare, moeilijke positie die onze hulp nodig hebben,’ licht de COA-directeur toe. ‘Het probleem is dat er geen uitstroom is van mensen met een verblijfsvergunning. Ze houden noodgedwongen de bedden bezet voor de nieuwe mensen die elke dag aankomen.’

Syrische gezinnen
De vluchtelingen zijn veelal Syrische gezinnen, zoekend naar veiligheid en onderdak voor zichzelf en hun vaak jonge kinderen. Deze stroom vluchtelingen is anders dan Nederland in het verleden gewend was. Een derde van hen is hoogopgeleid, vooral academici, en een derde is middelbaar opgeleid. Geen kansarme groep zonder toekomstperspectief.

Innovatieve ideeën
Bakker denkt dat de Nederlanders overwegend positief staan tegenover de komst van de vluchtelingen: ‘Als ik kijk naar onze onvermoeibare medewerkers en 900 vrijwilligers dan ben ik heel trots. Ik denk ook dat zij het draagvlak uit de maatschappij weergeven. Maar we hebben ook bestuurlijke draagkracht nodig. Creatieve oplossingen, innovatieve ideeën en snelheid van gemeenten. We hebben geen tijd meer, het moet nu.’ Het COA is al in gesprek met heel veel gemeenten. Maar met zo’n 200 is er nog geen gesprek geweest. Bakker: ‘We hopen dat ze contact met ons op willen nemen en met ideeën komen.’

Ongebruikte grond
Het COA staat te springen om kant-en-klare, grootschalige faciliteiten. Maar ook gemeenten die daar niet over beschikken kunnen wel degelijk hun steentje bijdragen. ‘We zijn in staat om binnen drie weken een complete AZC voor 600 personen neer te zetten. Ongebruikte grond met enige infrastructuur kunnen we dus ook heel goed gebruiken. Overigens hopen we ook dat de gemeenten die al een AZC hebben, ruimhartig met de bestuursovereenkomsten om willen gaan. We zouden heel blij zijn als ze 100 à 200 extra asielzoekers willen opnemen.’

 
Contact met omwonenden

Gerard Bakker heeft begrip voor enige argwaan bij de komst van enkele honderden vreemdelingen in een gemeenschap. Maar hij weet zeker dat hij het wantrouwen weg kan nemen. ‘Het blijkt iedere keer weer dat er na aanvankelijke reserves goed contact met omwonenden ontstaat. Er is ook nauwelijks overlast en als het er wel is wordt daar meteen wat aan gedaan. Hier in Katwijk was  de naastgelegen motorclub overigens absoluut niet blij met de komst van dit AZC. Het duurde maar even of ze organiseerden toertochtjes met de kinderen van hier.’ 

Te kleine school weer open
Omdat het COA alle voorlichting, voorbereidingen en uitvoering van de opvang op zich neemt, kost het de gemeente geen cent. Ook voor de beveiliging, medische en andere zaken wordt gezorgd. Minder bekend is dat het realiseren van een opvanglocatie wel eens gunstig voor de gemeente kan uitpakken. ‘Denk aan krimpgebieden. Het zou zo maar kunnen dat een te kleine school met een nieuwe groep kinderen ineens open kan blijven. Voor de lokale ondernemers betekent het een toename van omzet. Bovendien is er kinderopvang, activering en volgen asielzoekers onderwijs, dat levert lokale werkgelegenheid op,’ aldus de directeur.

Schouders eronder 

De gedachte dat Nederland op den duur te vol raakt met vluchtelingen wuift hij weg. ‘Er zijn momenteel 60 miljoen mensen op de vlucht, waarvan 95 procent in de eigen regio wordt opgevangen,’ legt Gerard Bakker uit. ‘Slechts een heel klein deel komt naar Europa en verspreidt zich over verschillende landen. Of je het nu wilt of niet, de realiteit is dat de vluchtelingen er zijn en voorlopig blijven komen. We moeten er met elkaar de schouders onder zetten, hier kunnen we ons gezicht niet van wegdraaien.’