Afvalpas landelijk onder de loep na uitspraak

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft woensdag gemeente Arnhem gesommeerd te stoppen met de verwerking van persoonsgegevens met adres-gebonden afvalpassen. De uitspraak kan gevolgen hebben voor alle gemeenten die zonder invoering van het Diftar-systeem een afvalpas hanteren. De AP verwacht dat gemeenten zelf verantwoordelijkheid nemen.

Persoonsgegevens

Als Arnhem binnen een maand niet is gestopt met de afvalpassen en de reeds verzamelde gegevens niet binnen twee maanden verwijdert, dan volgt er een dwangsom. Deze bedraagt 10.000 euro per twee weken, oplopend tot maximaal 50.000 euro. Met de adres-gebonden afvalpas kan de gemeente zien waar, wanneer en hoeveel vuilniszakken er door wie worden gedeponeerd in de vuilcontainer. Dit mag van de rechter alleen als er door de gemeente een Diftar-systeem (gedifferentieerde tarieven) is ingevoerd, zo meldt een woordvoerder Privacy First.

Handhavingsmaatregel
Arnhemmer Michiel Jonker tekende drie jaar geleden bezwaar aan tegen de afvalpas van Arnhem en voerde nadien diverse juridische procedures. De AP erkende in april 2017 dat er sprake is van een overtreding maar besloot deze te gedogen, waarop Jonker wederom naar de rechter ging. Deze stelde Jonker hierover op 13 juli in het gelijk. De AP treft nu alsnog een handhavingsmaatregel.  
 

Gevolgen voor andere gemeenten
De zaak geldt als precedent voor andere gemeenten. ‘Wanneer gemeenten net als Arnhem geen Diftar-systeem hebben ingevoerd en toch via een afvalpas persoonsgegevens verwerken, zijn ze in overtreding’, stelt Vincent Böhre van Privacy First. Hoeveel gemeenten in overtreding zijn en hun afvalbeleid moeten veranderen, heeft Privacy First niet in kaart gebracht. ‘Maar de uitspraak kan zeker gevolgen hebben. Het is aan de AP om te onderzoeken of er meer gemeenten in overtreding zijn’, aldus Böhre. Het terugdraaien van een afvalpas kan een kostbare aangelegenheid worden voor gemeenten. ‘Als gemeenten hun besluiten op een democratische wijze nemen en zich ook aan de bestaande wet- en regelgeving houden, dan had dit probleem zich niet voorgedaan’, denkt Böhre.  

Nieuwe rechtszaak
Er is kans dat Jonkers met ondersteuning van Privacy First in de toekomst weer voor de rechter verschijnt, aangezien Jonker niet tevreden is met het besluit als geheel. In een persbericht laat hij weten dat hij het ook niet eens is met de verwerking van persoonsgegevens als er wél sprake is van invoering van Diftar.

‘Gemeenten moeten zelf verantwoordelijkheid nemen’
De AP laat desgevraagd weten dat er geen actief onderzoek volgt naar meer gemeenten die zich niet aan de wetgeving houden met gebruik van een afvalpas. ‘We zijn blij met de aandacht die er is ontstaan voor dit onderwerp. We gaan ervan uit dat gemeenten door de aandacht hiervoor hun eigen organisatie onder de loep nemen.’ Bij de AP komen er inmiddels veel vragen binnen over dit onderwerp van onder meer regionale media, zo vertelt een woordvoerder. ‘De VNG kan mogelijk ook een rol in spelen, door een advies te versturen naar de leden.’